Ахмад ҳожи Хоразмий
Аннакули Нурмаммедов – кўп тилли адиб
("Muvozanast"дан олинди)
Адабиётда Абдулҳамид Исмоил, Холдор Вулқон, Собит Мадалиев, Темур Пўлатов каби 2 тилда ёзаоладиган (ижод қиладиган) адибларни, онда-сонда бўлсада учратиш мумкин. Бироқ 4-5 тилда ижод қиладиган адибларни учратиш амри маҳол.
Шундай адиблардан бири, ўз асарлари билан нафақат Турк дунёсида ва шунингдек Россия ва буюк Британияда ҳам танилган, адабиёт соҳасида ҳақаро Махтимкули мукофати лауреати Аннакули Нурмаммедов ҳисобланади.
Унинг: "Олам-жахон”, "Нух тўфони”, "Гўркут ота”, "Гўрўғли”, "Ўғиз юрти”, "Буюк кўч”, каби кўплаган асарлари Туркман ҳам Турк тилларида ёзилган ва нашр қилинган. "Петербургская девушка Лань” китоби рус тилида, "The excellence of literatureand diplomacy” китоби инглиз тилида ёзилиб нашрдан чиққан. Ва бу асарлар неча йиллардан буён, йилдан-йилга ошиб бораётган ўз ўқувчиларига эга.
Албатта, унга кўп тиллилик ўз-ўзидан келмаган: Аннакули Нурмаммедов илм олишни Туркманистон Давлат Университетида, Туркман филологияси ва адабиёти мутахасислиги бўйича бошлаган. Кейин эса Ленинград Давлат Университетини "Журналистика” мутахасислиги бўйича имтиёзли битирган. Қатор йиллар юқори мартабали дипломат сифатида Туркияда фаолият олиб борган ва Турк тилини мукаммал ўрганиб, бу тилда самарали ижод қилган. 2000 йилнинг бошларида буюк Британияга кўчиб келади ва Оксфорд Университети Коллежида инглиз тилини ўрганиб, бу тилда ҳам ижод қилабошлайди.
Яқинда бу адибнинг бир хилдаги шеърларни 4-5 тилда ёзганини (бир тилда ёзилиб, бошқа тилларга таржима қилинган эмас), ва бу шеърларнинг мазмуни, ҳатто қофияси ҳам сақланганини кўриб, ҳайратдан ёқа ушладик. Ва унинг бирнеча тилда ёзилган, биттагина шеърини, Сиз муҳтарам ўқувчиларнинг ҳам эътиборингизга ҳавола қилишни лозим топдик.
Paygamber(63) yosh gutli bulsin (Туркманча)
Bir elinde Quron, birinde Injil,
Adamlar ylmyňa haýran Horazmiý.
Islam sen üçin iň uly Xadi,
Pihamber yash sana gutlug Xorazmiý.
Başyňdaky telpek Ak öýe meňzer,
Söhbetiň her zaman bir toýa meňzer,
Her sözüň manysy nакла meňzer,
Kemal bolsun her dogaň, Horazmiý.
Köküni alypdyr ol Oguz handan,
Al-Horazmiýdan, Magtymguly ummandan,
Аýdyмiň syryny ustadi Kamiljandan,
Müň hünär аlinde saýran Horazmiý.
Babaň ýazmyş kitap:"Al-jebr wal-Mukabala”,
Ahmet hajy sen yazmish kitaplar näme?!
Başy ylym, hak söz, soňy hijr ve nala,
Ýat illerde gezer haýran Horazmiý.
Ylymda, gör, kimler çekmedi zähmet,
Sen gördiň , dünýäda hizmata -töhmet
Başy Muhammetdir, soňrasy Ahmet,
Dört yüz yigrimidir bu san Horazmiý.
Kim durar garshiňda ylym bаbinda,
Kimler dünýä yignar ylym ornyna,
Izlanmek, döretmek seniň pikiriňde,
Bar baýlygyň ylym ve iyman, Horazmiý.
Annaguly aýdar budur hak zikir,
Başgany görersiň, edersiň pikir,
Ýagşa ýetmek üçin bu güne şükür,
Ylmyň bilen Haka ýetgil, Horazmiý.
Пророгский(63) возраст честь для тебя (На русском)
В одной руке Коръан, в другой - Библия,
Люди удивлены твоими знаниями, Хоразмий.
Ислам для тебя, великий Путеводитель,
Пророгский(63) возраст честь для тебя, Хоразмий..
Головной убор похож на Белый дом,
Разговор похож на большой Совет,
Значение каждого слова на пословицу похoже,
Пусть исполнится твоя молитва Хоразмий.
Получил он наследство своё от Угузхана,
От Ал-Хоразмий, Махктымкули мыслителя,
Секреты исполнения - от Камилджана,
Тысячи способностей у тебя, Хоразмий.
Дед твой написал книгу: «Ал-Жабр вал-Мукабала»,
Ахмад хаджи, что есть написанные тобой книги?!
Вначале наука, правда, а дальше – разлука и слезы,
Обитает в других странах, в недоумении Хоразмий.
Кто за науку, не испытывал муку,
Ты познал клевету за свои заслуги,
Начала - Мухаммад, конец – Ахмад,
Четерыста двацать - это ряд, Хоразмий.
Кто можеть сравниться с тобой в деле науки,
Многие собирают богатство, вместо науки,
Исследования, изобретения в твоей мысли,
Все твои богатства – знания и вера, Хоразмий.
Аннакули уверен, что это правда,
Видишь других, рождается мысль,
Надеещься на добро – спасибо за это,
Достигай Бога, чарез свои знания, Хоразмий
Peyheber yash sana kutlug olsun (Туркча)
Bir elinde, Kuran birinde Injil,
İnsanlar ilmine hayran, Horazmiy.
Islam san ucun beyik bir Hadi,
Peyhanber yash sana kutlug, Horazmiy.
Başındaki kalpak Аk eve benzer,
Sohbeti daima bir toya benzer,
Her sözün manası nакла benzer,
Kabul olsun her duan, Horazmiy.
Kökünü almıştır o Oğuz Han’dan,
El-Harezmi, Mahtumkulu ummandan,
Haziflik sırrını ustadi Komilcon’dan,
Bin hüner dilinde sayran, Horazmiy.
Deden yazmış kitap: "Al-Cebir vel-Mukabele”
Ahmet haci, senin yazdığın kitaplar nedir?!
Başı ilim, hak söz, sonu ise - hicran ve nale,
Gürbette dolaşır, hayran Harezmi.
İlimde, bak, kimler çekmemiş zahmet,
Sen gordin , dunýada hizmata –töhmet,
Başı Muhammet’tir sonuncu Ahmet,
Dört yüz yirmidir bu san, Horazmiy.
Kim durar karşında ilim bаbinde,
Kimler servet toplar ilim yerine,
İzlenmek, keşfetmek senin fikrinde,
Tüm servetin ilim ve iyman, Harezmi.
Annaguli söyler budur hak zikir,
Başkasın görürsün, edersin fikir,
İyiye yetmek için bugüne şükür,
İlmin ile haka yetgil, Horazmiy.
Пайғамбар ёш қутлуғ бўлсин (Ўзбекча)
(Туркманчадан А.Хоразмий таржимаси)
Бир қўлида Қуръон, бирида Инжил,
Одамлар илминга ҳайрон Хоразмий.
Ислом сен учун, буюк бир Ходий,
Пайғамбар ёш сенга қутлуғ, Хоразмий.
Бошиндаги телпак, оқ уйга ўхшар,
Сухбати доимо бир тўйга ўхшар,
Ҳар сўзин маъноси, мақолга ўхшар,
Ижобат бўлсин ҳар дуонг, Хоразмий.
Наслини олибдир, ул, Ўғизхондан,
Ал-Хоразмийдан, Махтимқули уммондан,
Хофизлик сирини, устози Комилжондан,
Минг ҳунар қўлинда, сайрон Хоразмий.
Бобонг ёзмиш китоб: "Ал-жабр вал муқобала”,
Ахмад ҳожи, сен ёзмиш китоблар нима?!
Боши илм, ҳақ сўз, сўнги - хижрон ва нола,
Ёт элларда юрар, ҳайрон, Хоразмий.
Илм деб, кимлар чекмади захмат,
Сен кўрдинг ҳаётда, хизматга-тухмат,
Боши Муҳаммаддир, сўнграси Ахмад,
Тўрт юз йигирмадир, бу сон, Хоразмий.
Ким турар қаршингда, илм бобида,
Кимлар дунё йиғар, илм ўрнига,
Тадқиқот, ихтиро, сенинг ўйингда,
Бор бойлигинг илим ва иймон, Хоразмий.
Аннақули айтар, будир ҳақ зикир,
Бошқани кўрарсан қиларсан фикр,
Яхшига етмоқ учун, бул кунга шукур,
Илминг билан Ҳаққа, етгин Хоразмий.
The prophet’s age is an honour for you (in English)
The Koran in one hand, in the other – the Bible
People are amazed by your knowledge, Khorazmiy,
Islam for you is a great Guide,
The prophet’s age is an honour for you, Khorazmiy.
Your headdress resembles the White House,
Conversation with you is like a Counsel,
The depth of each word is like a proverb,
May your prayers be answered, Khorezmiy.
He inherited his legacy from Uguzkhan,
From Al-Khorazmiy, Makhtimkuli the thinkers,
The secrets of fulfilment inherited from Kаmiljan,
You have a thousand talents, Khorezmiy.
Your grandfather wrote the book ‘Al-Zhabr val-Mukabala’,
Akhmad hoji, what are the books written by you?!
First science, truth and beyond – separation and tears,
Lives in other countries, in bewilderment, Khorazmiy.
Who for science hasn’t experienced torments,
You experienced slander, for your merits,
The beginning is Muhammad, the end is Akhmad,
Four hundred and twenty is a number, Khorazmiy.
Who can compare with you in the sphere of science,
Many collect riches instead of science,
Research and invention are in your thoughts,
Your riches are knowledge and believes, Khorazmiy.
Annakuli is certain that it’s true,
See others and the idea will arise,
Hoping for good – thanks for that,
Reach God, through your knowledge, Khorazmiy.
|